06 August 2014
- Langemark
- Bron: Gemeente Langemark-Poelkapelle
16 Augustus 2014 - 15.00 uur (Langemark- Poelkapelle)
Op 16 augustus 2014 zal de Welshe First Minister Carwyn Jones tijdens een internationale plechtigheid in Langemark- Poelkapelle het “Welsh National Memorial Park” inhuldigen. Het project is een initiatief van de werkgroep ” Welsh Memorial in Flanders- Campaign”, in samenwerking met de Welshe regering en het gemeentebestuur van Langemark- Poelkapelle. 100 jaar na het begin van de Eerste Wereldoorlog wordt Wales daarmee waarschijnlijk de laatste regio die een nationaal monument op het voormalig slagveld krijgt.
Achtergronden van het monument
De vaststelling dat Wales honderd jaar na de historische feiten nog steeds geen nationaal herdenkingsmonument voor de Eerste Wereldoorlog op het voormalig slagveld had, leidde enkele jaren geleden tot de “Welsh Memorial in Flanders- Campaign”, een initiatief dat merkwaardig genoeg in Vlaanderen opgestart werd en zou leiden tot de oprichting van het eerste en enige door de Welshe regering erkend nationaal WO1-monument buiten Wales.
Hoewel het idee ontstond in de nasleep van de inhuldiging van een gelijkaardig Schots gedenkteken, onthuld in het kader van de herdenkingscampagne “90 jaar Passchendaele- campagne 1917-2007”, zou het nog tot 2010 duren vooraleer de eerste praktische stappen gezet werden om het monument onder de vorm van een Welshe draak, geïnstalleerd op een dolmen, op te trekken. Om historische en landschappelijke redenen strekte de zoekzone voor het geplande monument zich aanvankelijk uit tussen Zonnebeke- Broodseinde en Langemark- Hagebos.
Enkele maanden na de voorzichtige start bleek een plaatselijke werkgroep in Langemark, onafhankelijk en onwetend van het eerste inititiatief, een parallelle campagne voor te bereiden die moest leiden tot de oprichting van een grote herdenkingsplaat voor de Welshe dichter Hedd Wyn, gesneuveld op 31 juli 1917 bij het gehucht Hagebos. Na onderling overleg werd besloten om beide projecten samen te smelten onder de naam “Welsh Memorial in Flanders- Campaign”. Het project moest leiden tot de oprichting van een Welsh National Memorial Park. Kort nadien stapte de gemeente Langemark- Poelkapelle mee in het initiatief door het ter beschikking stellen van een stuk grond op het gehucht Hagebos, een historisch erg belangrijk gebied voor de Welsh. Beslist werd om de site in te richten langs één van de populairse WO1- bezoekersroutes aan het voormalig westelijk front. Verwacht wordt dat de het monument gedurende de volledige herdenkingsperiode door meer dan 500.000 bezoekers per jaar (schatting Westtoer) gezien zal worden.
In een eerste fase werd, in alle stilte, aan de voorbereiding van het project gewerkt. Even later ontstond in Wales een zustercomité dat de fundraising ter plaatse zou organiseren. Deze “Welsh Branch” vormde zich om tot een erkende “Charity” en verzamelde over een periode van twee jaar meer dan 100.000 £ . Na de uitbouw van de organisatiestructuur volgde een bijzonder succesvolle bewustmakingscampagne naar de Welshe pers toe. Verschillende Britse TV- stations bezochten Langemark, het project haalde meermaals de headlines van de BBC- programma's “Wales Today” en 'Good morning Wales” , veruit de populairste TV- en radioprogramma's in het land. Ook de schrijvende pers stapte regelmatig af in Langemark.
In augustus 2012 nodigde de Welshe regering afgevaardigden van zowel het Vlaams als Welsh comité uit voor overleg, in januari 2013 reisde een lid van de “Flemish Branch” opnieuw af naar Cardiff om deel te nemen aan een stakeholders- meeting ter voorbereiding van de nationale Welshe herdenkingscampagne 14-18. Daar werd duidelijk dat de Welshe regering de campagne tot kernactiviteit van haar vierjarig herdenkingsprogramma had opgewaardeerd. Naar aanleiding van dit bezoek schonk de Hanson steengroeve in Pontypridd, Zuid- Wales, 25 ton rotsblokken die als basis voor het monument zouden dienen. De stenen werden begin juli 2013 naar Vlaanderen overgebracht, begeleid door motorrijders van het British Legion.
Begin augustus 2013 stelde de Welshe regering beide werkgroepen op de hoogte dat First Minister Carwyn Jones, als blijk van waardering voor het project, de site op 18 september 2013 zou bezoeken in het gezelschap van TV- ploegen van BBC, ITV en S4C.
Bij die gelegenheid onderstreepte de Eerste Minister in een toespraak nogmaals het nationaal belang van het initiatief en beloofde tot 25.000 £ steun voor het project. Het bezoek werd aangegrepen om samen met burgemeester Alain Wyffels van Langemark- Poelkapelle de eerste spadesteek voor het monument te geven.
De cromlech (Welsh begrip voor “dolmen”) die als basis van het monument zou dienen, werd opgetrokken in januari 2014. Ondertussen liep in Wales een ontwerpwedstrijd voor het bronzen beeld. Laureaat van deze wedstrijd werd de jonge Welshe kunstenaar Lee Odishow (Carmartenshire, Wales, http://leeodishow.co.uk/), zijn ontwerp werd op 11 januari 2014 door Eerste Minister Carwyn Jones voorgesteld aan pers en publiek.
Op 7 juli 2014 werd de bronzen draak overgebracht uit Wales en gemonteerd op de cromlech. De provincie West- Vlaanderen zorgde daarop voor een voorlopige aanleg van het terrein die de inhuldiging mogelijk moet maken en zal de site in het najaar van 2014 omvormen tot een landschapspark.
Historische achtergronden
De wijk Hagebos, de plaats van het toekomstig Welsh nationaal monument, situeert zich in het midden van het gebied dat op 31 juli 1917, de eerste dag van de Passchendaele 1917- campagne/ Derde Slag om Ieper, door de 38e Welshe Divisie veroverd werd. Tijdens die slag werden voor het eerst zowel dienstplichtigen, vrijwilligers als wat overbleef bleef van de beroeps- en territoriale militairen in grote aantallen ingezet. Nooit eerder was de Britse maatschappij zo massaal en in al haar geledingen betrokken bij een grootschalig gevecht.
Vlakbij de bewuste locatie kwam ook de bekende Welshe dichter Hedd Wyn om (graf op Artillery Wood Cemetery, Boezinge). Sinds enkele jaren gaat op de wijk Hagebos een maandelijkse Welshe herdenking door.
Omwille van de sterke historische achtergronden werd deze plaats geselecteerd als uitgelezen locatie voor het nieuwe monument. Desondanks zal het niet specifiek opgedragen worden aan de Welshe militairen die in Vlaanderen vochten, maar wel aan alle personen van Welshe origine die gedurende gans het conflict bij de Eerste Wereldoorlog betrokken waren, zowel op de verschillende fronten overal ter wereld als in Wales zelf. De ruime omschrijving van de doelgroep sluit dus net zo goed militairen als verpleegsters, fabrieksarbeid(st)ers en andere betrokkenen aan het thuisfront of op zee in, maar ook individuele Welshe militairen die bij Engelse of andere eenheden ingelijfd waren. Om die reden wordt het een volwaardig nationaal monument zoals de Ierse toren in Mesen en de Canadese, Australische, Zuid- Afrikaanse en New Foundland-monumenten in het noorden van Frankrijk.
Vorm
Het monument wordt opgetrokken in een “National Welsh Memorial Park” van 30 x 40 meter langs de Boezingestraat, Langemark. De grond werd ter beschikking gesteld door de gemeente Langemark- Poelkapelle, een enthousiaste partner in het project. Het Regionaal Landschap (Provincie West- Vlaanderen) heeft zich geëngageerd voor de landschapsaanleg. Centraal in het park staat een reproductie van een prehistorische dolmen, opgetrokken met stenen geschonken door een Welshe groeve. Daarop werd een rood gekleurde bronzen draak geïnstalleerd (symbool van Wales). De draak is gericht naar de Steenbeek (het tussenobjectief voor de Welsh op 31 juli 1917) en Passendale, de plaats waar drie maanden later Canadese troepen, met ondersteuning van Welshe en Ierse eenheden op de flank, een einde maakten aan een slag die de geschiedenis zou ingaan als één van de verschrikkelijkste momenten van gans de oorlog.
De werken voor de basis startten in de weken volgend op de eerste spadesteek (18 september 2013) en werden beëindigd op 10 januari 2014.
Het ontwerp van het beeld, sluitstuk van het project, werd door de Welshe en Vlaamse werkgroepen in januari 2014 geselecteerd uit vier maquettes ontworpen door Welshe kunstenaars. De draak werd vervaardigd in Wales door Castle Fine Arts Foundry en begin juli 2014 overgebracht naar Langemark. In afwachting van de inhuldiging blijft het bedekt met een doek. De landschapsaanleg van het park werd uitgesteld om de plechtigheid mogelijk te maken en is gepland voor najaar 2014.
Teneinde de toekomst van het monument veilig te stellen zal de gemeente Langemark- Poelkapelle eigenaar worden van het afgewerkte project.
Inhuldiging
De plechtigheid gaat door op 16 augustus om 15.00 uur te Langemark- Poelkapelle (adres voor GPS: Boezingestraat 115, Langemark). Omwille van de verwachte ruime opkomst gelden verkeersbeperkingen, voertuigen van audiovisuele pers kunnen een doorgangsbewijs aanvragen via het contactadres.
De organisatie werd op de hoogte gebracht van de deelname van minstens 500 geïnteresseerden uit Wales die de reis per bus zullen maken maar houdt rekening met een beduidend ruimere niet- georganiseerde opkomst. Onder andere BBC zal de plechtigheid verslaan via satelliet.
De werkgroep zal na de inhuldiging instaan voor de organisatie en begeleiding van toekomstige plechtigheden aan het nieuwe monument, inclusief een plechtigheid “100 jaar Derde Slag om Ieper- Passchendaele Campaign” op 31 juli 2017.
Links