In Vlamertinge was er op vrijdagnamiddag 4 augustus 2017 een herdenkingsplechtigheid voor de honderdste verjaardag van het overlijden van Captain Noel Godfrey Chavasse.

Noel Chavasse was de jongste van een tweeling. Zijn broer Christopher was 20 minuten eerder ter wereld gekomen. Zij waren het tweede en derde kind van Francis (Bisschop van Liverpool) en Edith Jane Chavasse. De tweeling was zwak en hun doop werd daarom uitgesteld tot 29 december 1884. Tijdens hun eerste levensjaar werden ze getroffen door tyfus. Chavasse groeide op in Oxford totdat zijn vader in maart 1900 aangesteld werd als Anglicaans bisschop in Liverpool. Daar liep hij samen met zijn broer school in het Liverpool College waar hij uitblonk in sport. Zijn studie verliep aanvankelijk wat moeizamer dan van zijn broer maar in 1904 werden zij toegelaten tot het Trinity College in Oxford. Na deze studies die hij in 1907 met succes beëindigde volgde hij daar de opleiding als arts. De tweeling was ook succesvol in hun favoriete sport, het rugby. Zij werden geselecteerd voor de voorrondes van de Olympische Spelen van Londen in 1908 voor de 400 m, maar hun tijden waren niet scherp genoeg voor hun deelname.

In 1909 volgde Noel Chavasse bij het Oxford University Officer Training Corps ook een medische opleiding. Dit was de eerste stap in zijn militaire carrière. Na deze studies keerde hij terug naar Liverpool om zich te vervolmaken in bijkomende specialiteiten zoals de behandeling van ontstekingen, vaccinatiemethodes, orthopedie, operaties enz... Later vervolmaakte hij ook nog de opleiding in de pathologie en de bacteriologie. Al deze disciplines zouden hem later van nut zijn in de oorlog. Hij deed zijn stage in een ziekenhuis in Dublin en ondervond zo de verschillen tussen Ieren en Engelsen. In 1912 legde hij met succes zijn eindexamen af en vestigde zich als arts in het Royal Southern Hospital in Liverpool. In 1913 werd hij assistent bij zijn vroegere leermeester Robert Jones, een autoriteit in de orthopedie. In deze stad kreeg hij de kans in deze discipline ervaring op te doen door het behandelen van de vele lichamelijke gebreken, die bij de armere bevolking vaak voorkwamen.

Militaire carrière en onderscheidingen

In 1913 kreeg hij via het hospitaal opnieuw belangstelling voor het leger en werd hij Luitenant-Chirurg in het 10th Battalion van het King's Liverpool Scottish Regiment. In dit regiment sloot hij zich aan bij de Territoriale eenheid waar hij ten volle zijn burgerlijke en militaire plichten kon vervullen. Na de oorlogsverklaring op 4 augustus 1914 kreeg hij met de Liverpool Scottish een training met het oog op de inzet aan het front. Op 3 november landde hij in Le Havre waarna zijn eenheid verder reisde naar Blendeke (Blendecques) voor een laatste opleiding. Zijn regiment werd in juni 1915 ingezet ter hoogte van Hooge bij Zillebeke. Wegens zijn onvermoeibare inzet aldaar, bij het evacueren en verzorgen van gewonden, werd hem het Military Cross toegekend. In april van dat jaar was hij reeds bevorderd tot Kapitein en in november werd hij vermeld in Mentioned in Despatches.

In augustus van 1916 nam Noel Chavasse in Guillemont deel aan de Slag aan de Somme. Hierbij werd hij licht gewond door een schrapnel. Ondanks het bevel om niet terug te gaan naar de loopgraven, trok hij toch het niemandsland in op zoek naar gewonden. Hij negeerde de beschietingen en redde aldus menig soldaat het leven. Hiervoor werd hem op 26 oktober 1916 zijn eerste Victoria Cross uitgereikt.

Slag om Passendale

In de zomer van 1917 werd zijn regiment ingezet tijdens de Slag om Passendale. Ook hier werd hij gewond door een granaatsplinter, deze keer aan het hoofd. Na verzorging nam hij terug zijn plaats in de veldhulppost in waar hij samen met een gevangen Duitse arts onophoudelijk gewonden verzorgde. Toen hij 's anderendaags op 1 augustus andermaal gewond werd moest hij normaal het slagveld verlaten. Ook dan weigerde hij en bleef verder de gewonden verzorgen, ondanks hevig pijnen. Op 2 augustus viel een granaat in de hulppost waarbij zijn helper dodelijk gewond werd en Chavasse een zware verwonding opliep in de buik. Omdat hij een veiliger plaats wou opzoeken sleepte hij zich naar het Wieltje vanwaar hij naar een veldhospitaal in Brandhoek werd getransporteerd. Daar werd hij succesvol geopereerd maar, omdat hij te veel verzwakt was, overleed hij twee dagen later op 4 augustus 1917. Voor zijn inzet tijdens deze eerste dagen van de Derde Slag om Ieper kreeg hij zijn tweede Victoria Cross postuum toegekend. Hiermee werd hij een van de drie militairen die tweemaal deze hoogste Britse onderscheiding kregen.

Graf van Noel Chavasse

Noel Chavasse werd enorm gerespecteerd wegens zijn onuitputtelijke energie en blijvende inzet bij het in veiligheid brengen en verzorgen van gewonden. Hij werd begraven op het Brandhoek New Military Cemetery.

Vlamertinge, dat op 5km van Ieper ligt, speelde een belangrijke rol tijdens de Eerste Wereldoorlog. De aanwezigheid van een spoorverbinding zorgde ervoor dat hier in 1914 door de Fransen een medische post werd ingericht in het toenmalige cultuurcentrum. Soldaten die de verwondingen niet overleefden werden in een weide naast het cultuurcentrum begraven.

Vanaf april 1915 nemen de Britse medische dienste de verzorgingspost over. Kort na de oorlog bezoekt de Britse koning deze begraafplaats. Omdat uitbreiding niet meer mogelijk was in juni 1917, werd een nieuwe begraafplaats aangelegd ten westen van het dorp naast de vele medische tenten.

Langs de weg Ieper-Poperinge werd de molen en het hopmagazijn als operatiekwartier gebruikt.

Door de zeer kritieke situatie tijdens het eindoffensief worden alle medische posten snel naar Poperinge overgebracht. Meer dan 6000 soldaten vinden in Vlamertinge een laatste rustplaats. 10 jaar geleden werd als eerbetoon aan figuur Noel Chavasse een monumentje opgericht voor de ingang van de voormalige kerk.

In de kapel werden na de verwelkoming door burgemeester Jan Durnez eerst toespraken gehouden door geneesheer Generaal-majoor Geert Laire, die het leven van Captain N.G. Chavasse schetste, Major Ian L Riley TD, Hon. Secretary, The Liverpool Scottish Regimental Museum Trust vertelde het verhaal van Noel Chavasse en The Liverpool Scottish, Mr Pete Starling MA, DHMSA, FRHistS had het over de medische officieren van het Royal Armay Medical Corps. Tenslotte nam Nicholas Edward Adian Chavasse het woord namens de familie waarin hij benadrukte hoe het leven van Noel er uitzag aan het front.

Vooraleer over te gaan tot de bloemenhulde aan het monument nam ook Alison Rose, Brits Ambassadeur voor het Koninkrijk België het slotwoord.
Na een korte bloemenhulde aan het monument van Noel Chavasse volgde nog een optocht en een bloemenhulde aan het graf van Noel Chavasse op Brandhoek New Military Cemetery.