Alfons Mervillie, auteur-componist van het ‘Duinelied’ Leve De Panne, daar staat mijn huis, was tijdens de Eerste Wereldoorlog pastoor in Nieuwkapelle ‘achter het front’. Hij heeft zijn polderdorp zien “veroorlogen” en kapotschieten en al zijn geliefde dorpsgenoten zien vluchten naar Frankrijk.
In de bioghrafie over Mervillie “Alles begon met zijn ‘Duinelied’ die in juni 2006 verscheen ter gelegenheid van de 150ste verjaardag van zijn geboorte, is een belangrijk hoofdstuk gewijd aan WO 1. Dank zij zijn notities in de ‘Libre Memoralis’ van de parochiekerk en zijn persoonlijke ervaringen die hij neerkrabbelde in zijn ‘cahiertje’, dat hij steeds bij zich had, zie je als ‘t ware zijn vredige dorpje ‘Niekappelle’ veranderen in een woestenij en krijg je kippenvel hoe hij de gruwel van de dorpsbewoners beschrijft.
nà de zoveelste gruwelijke aanval… omschrijft Mervillie het in korte maar pijnlijke poëtische impressies:
Niemand toch, oud of jong, mag ooit vergeten
de wilde woestheid van de puinen.
Een fragment uit zijn dagboek:
… In gans de streeke is ‘t een Sahara van verwoestinghe, menschen in onderstanden. Verders overal obusputten, brokstukken, stekkerdraad en doorschooten verbrande bomen. ‘t Krioelt van de reigers, de puuden en de waterratten. Nieuwcapelle ligt verlaten
… de kerke is volledig doorschooten, de drie klokken zijn naar beneden gestuikt en ook de pastorije is onbeweunbaar geworden.
Mijn dierbare parochianen zijn in paniek en velen slaan op den vlucht richting Loo en de Fransche grens…
Na de oorlog is hij de drijvende kracht achter de heropbouw van zijn kerk en staat hij midden de terugkerende dorpsbewoners om hen te helpen hun kapotgeschoten huizen en boerderijen terug op te bouwen. Als dichter (hij was een persoonlijke vriend van Guido Gezelle) heeft hij in 1923 het wondermooie prozawerk “Yzerzang, de Yzer en zijn streke, vóór, binst en achter de oorlog” geschreven en uitgegeven.
Hieronder een uittreksel waar de Duitse overmacht wankelt :
“de Ûbermacht schuddert en stuikt ineen”
… Kan ooit Duitschland begeven?
Immer en immer, doevend (donderend) gedaver,
schrikbarend gerammel
van horsen (paarden) en moordstaal
immer en immer versche gelederen,
tallooze drommen van afgericht keurvolk…
… Maar lijze (stil), voorzichtig
kruipt en sluipt ons opkomend water,
vult de vaartjes, steekt de grachten, weekt den akker.
Onzen IJzer zendt zijn vocht op weiden en wegen,
zompt en rijst overal,
omknelt den macht in heur onmacht,
doffelt in ‘t doodskleed
de lust en d’ overmoed van ‘t uber alles!…
… Vier jaar lang nu,
blijven ze radeloos liggen, de Duitschers,
blijven en werken met donder en gifgoed.
Maar brommend geweld, noch walmenden bucht (verw. nr. mosterdgas)
‘n geven geen zege!
Vier jaar lang daar, is ‘t bezien (proberen)
om gluipend ons volk te verschalken,
al verloren!
‘t Wapen van ‘t sluwzijn glipt uit hun handen!
Vier jaar lang, op ‘t laatste plekske,
waar de vrijheid nog vrij blijft,
roert onze vorst, als hoofd van ons leger,
en komt ons vorstinneke moederlijk toezien over heur kinders!…
…Waar hun übermacht, schuddert (beeft) en instuikt
vergaren ze hun lappen (kleren) en leesten (laarzen),
zeemen (vleien) en fleemen waar ze geschimpt hân,
waar ze ge-schweinhund hân, (schimpwoord voor de Duitsers)
trekken uit steden en dorpen, die ze bezet en vertrapt hân,
voelen hun bloed verkruipen,
waar ze zingend eens toevielen,
knorren nu “adieu” (de Duitsers gebruikten graag dit Franse woord)
aan ‘t landeke waar ze voorgoed moesten baas zijn,
‘t eerlijk, ‘t ridderlijk landeke,
dat z’als übermenschen, übermenschelijk dooddeên!..
De biografie van Alfons Mervillie is verkrijbaar in oa.:
- Standaard Boekhandel van De Panne
- de toeristische dienst van De Panne
- Will Vansteene, Kruierstraat 7 in De Panne
- Robert Florizoone, Groene Biezenlaan 7 De Panne en kost 15 euro.
Van zijn ‘Duinelied’ Leve De Panne is tevens een dubbel-cd uitgebracht met 24 verschillende versies en kost eveneens 15 euro. Voor boek én cd samen betaal je 27 euro. Meer info
www.levedepanne.be
Dank aan Will Vansteene voor deze gastbijdrage. Oorspronkelijk gepubliceerd op De Panne Blogt.
Ook u kunt uw bijdrage doorsturen via e-mail.
De auteur van de gastbijdrage is steeds verantwoordelijk voor de inhoud.