Artikel overgenomen uit de Gidsenkroniek Ieper-Poperinge-Westland, Jaargang 2020/1

Door Koenraad Dumoulin

Onlangs zag ik een bronzen penning, 70mm/7cm diameter met de vermelding YSER MCMXIV en YPRES MCMXVIII die mijn aandacht trok en me aanzette tot verder onderzoek.

"De verdediging van de IJzer en de vernietiging van Ieper"





1. 1922 door Charles Samuel

• Voorzijde: De verdediging van de IJzer MCMXIV
• Keerzijde: De vernietiging van Ieper MCMXVIII
• Beschrijving recto:
  • De riviergod van de IJzer, staande naar links, die zijn urne leeggiet (de onderwaterzetting). Links van de god, een geknielde soldaat (een Franse fusilier marin/bijnaam "les demoiselles de Paris") en rechts een staande Belgische soldaat (in het gekleurde uniform van 1914).
  • Op de afsnede: YSER/MCMXIV
  • Rechts boven de afsnede: Ch. Samuel
• Beschrijving verso:
  • Rechts bovenaan: YPRES
  • De puinen van de lakenhallen - belforttoren van Ieper met op de voorgrond een Britse soldaat. Links van de vernielde toren het monogram AM van de vereniging "Les Amis de la Médaille d' Art"
  • Links onderaan: MCMXVIII

De medailleur Charles Samuel (*29 december 1862  + 3 februari 1939) is een Belgische beeldhouwer. Hij leefde en studeerde in Brussel. Hij was leerling bij de goudsmid Philippe Wolfers waarna hij ook graveur en medaillist werd. Hij woonde in Elsene en startte er een atelier in 1889.

"Les Amis de la Médaille d' Art"

In 1901 werd de " Société hollandaise - belge des Amis de la Médaille d' Art " opgericht met het doel de belangstelling voor de medaillekunst te bevorderen.

Toen na de Eerste Wereldoorlog de Belgische sectie besloot alle leden, die in landen ressorteerden die met België in oorlog waren geweest, in blok uit te stoten, kwam het tot een breuk met de Nederlandse sectie die geen reden zag voor deze maatregel.

De Belgische sectie werd omgevormd tot "Les Amis de la Médaille d' Art". Na "Den Grooten Oorlog" of "La Grande Guerre"  besloot de vereniging de voornaamste episodes uit deze oorlog te vereeuwigen in een reeks van twaalf medailles.

De serie liep van 1920 tot 1926 en iedere penning werd door een andere kunstenaar gerealiseerd.

Ik slaagde erin om de reeks penningen op te sporen en samen te stellen via het internet (American Numesmatic Society - Art Medal Site - Friends of the Art Medal - Belgium 1920-1955). Hierna een overzicht met het jaar van de creatie, de médailleur en het onderwerp met foto van voor- en keerzijde van de medailles. Sommige daarvan hebben een direct verband met onze streek en naamplaatsen:

2. 1920 door Alfons MAUQUOY

Voorzijde: Pruisen staat garant voor de Belgische neutraliteit 1839
Keerzijde: Duitsland valt België binnen 4 augustus 1914





3. 1920 door Josue DUPON

Voorzijde: Luik stopt de Duitse aanval 4-16 augustus 1914
Keerzijde: Luik, gevangene van de Duitse arend POUR LA CIVILISATION 1914-1918





4. 1921 door WISSAERT

Voorzijde: Antwerpen bindt zeven Duitse divisies 22 september-10 oktober 1914
Keerzijde: Het Belgisch leger vervoegt de geallieerde legers 7-14 oktober MCMXIV





5. 1921 door Eugène DE BREMAECKER

Voorzijde: Luitenant-Generaal Jacques ( de Dixmude )
Keerzijde: Wapenschild "JE TIENDRAI" en Y voor de IJzer. CAMPAGNE ARABE 1892 TOA PALA - CAMPAGNE DE 1914-1918 OVER DE VAART, DIXMUDE MERCKEM, CRETE DE STADEN





6. 1922 door Pierre THEUNIS

Voorzijde: Namen weerstaat de Oostenrijkse artilleriegranaten 4-25 augustus 1914
Keerzijde: Het garnizoen van Namen komt aan in Oostende 2-3 september 1914





7. 1923 door Godefroid DEVREESE

Voorzijde: Burgerweerstand 1914-1918 TENIR Kardinaal Mercier, Ad. Max, L.Theodor, H.Pirenne
Keerzijde: Deportatie van werklieden 15 mei 1916 ESCLAVAGE





8. 1924 door Hippolyte LE ROY

Voorzijde: Bevrijdingsoffensief Vlaanderen 28 september-11 november 1918
Keerzijde: Terugkeer van de Koning in Brussel 22 november 1918





9. 1924 door Armand BONNETAIN

Voorzijde: Eer aan de doden van het vaderland SOUVENEZ-VOUS 1914-1918
Keerzijde: Graf van de onbekende soldaat TOUS EN UN 1922





10. 1925 door Paul DU BOIS

Voorzijde: België verbreekt zijn neutraliteit TRAITE DE VERSAILLES 28 juni 1919
Keerzijde: België neemt deel aan de wacht van de Rijn





11. 1926 door Joseph WITTERWULGHE

Voorzijde: Belgische koloniale campagne 1914-1918 CAMEROUN TABORA 1914 EST AFRICAIN 1918 RHODESIE
Keerzijde: RUANDA





12. 1926 door Georges Petit

Voorzijde: Heropbouw van België - Een omhoog vliegende feniks
Keerzijde: België herstelt de oorlogsschade





Bronnen en dank:

• De bronzen penning anno 1922 Yser MCMXIV Ypres MCMXVIII van Daniel Masure uit Ieper die me tot verder onderzoek aanzette;
• Universiteitsbibliotheek UGENT - Numismatics - Bijzondere collecties - oud plaatsnummer B.1922/2;
• Stadsmuseum Gent, Bijlokesite, Godshuizenlaan 2, 9000 Gent voor informatie over de vereniging "Les Amis de  la Médaille d' Art";
• Internet/google: The American Numismatic Society - Art medal site - Friends of the Art Medal ( 1920 - 1955 ) Belgium voor samenstelling van de reeks en foto's van de penningen.

Gepubliceerd op WO1.be op 29/04/2020.