Nieuwe WO I-autoroute Vrij Vaderland in Veurne voorgesteld op zaterdag 29 maart 2014.
 
Naar aanleiding van de 100-jarige herdenking van de ‘Groote Oorlog’ ontwikkelt Westtoer zes nieuwe toeristische autoroutes met de Eerste Wereldoorlog als rode draad. Vrij Vaderland is de vijfde route die vandaag in Veurne voorgesteld is.
 
De nieuwe autoroutes zijn een geschikt middel om het voormalige oorlogslandschap te doorkruisen. De routes helpen de bezoeker bij het ervaren en het lezen van een landschap dat bepalend was tijdens de vier jaar durende wereldoorlog. 
 
“De autoroutes van Westtoer zorgen voor de spreiden van het toerisme in de regio. Op deze wijze  kan men diverse (deel)thema’s van de Eerste Wereldoorlog belichten, in dit geval het Belgische verhaal achter het front. Dit knoopt goed aan bij de principes van een performant visitor management, gastvrijheid en meerstemmigheid. Deze principes zijn ontwikkeld binnen het kader van een ethisch en meerstemmig herdenkingstoerisme dat het WOI-toerisme kenmerkt”, aldus Franky De Block, gedeputeerde en voorzitter Westtoer.
 
Bachten de Kupe

Het 91 kilometer lange traject verkent ‘Vrij Vaderland’, het enige stukje onafhankelijk België dat voor een groot deel letterlijk en figuurlijk achter de IJzer ligt of zoals het kleurrijk in het West-Vlaams klinkt: ‘Bachten de Kupe’. In oktober 1914 speelt de IJzer de hoofdrol bij het stoppen van de Duitse troepen in het Noorden van de Westhoek. In Vrij Vaderland gonst het van bedrijvigheid. Soldaten komen er vanuit de frontlinies af en toe verpozen. Ook streekbewoners, vluchtelingen, gewonden, hoge buitenlandse bezoekers verzamelen in ‘Vrij Vaderland’. Voor brouwerijen, wasserijen, badinrichtingen, opslagplaatsen, keukens, hospitalen en begraafplaatsen wordt in Bachten de Kupe een plek gezocht. .  In Alveringem groeit de Frontbeweging. Hun eerste ‘Open Brief aan de koning’ verschijnt op 11 juli 1917 en vraagt aandacht voor het lot van de Vlaamse soldaat.  De streek met Veurne, Houtem, Lo en De Panne is gedurende vier jaar tijdelijk een belangrijke plaats in het land.
 
Vandaag herinneren monumenten, begraafplaatsen en musea aan de oorlogstijd. De route start (en eindigt) aan het onlangs geopende Belevingscentrum ‘Vrij Vaderland, Leven achter het front’ op de Grote Markt van Veurne. Volgende belangrijke sites komen aan bod langs het traject: Mout- en Brouw huis De Snoek in Fortem, het gedenkteken voor de Belgische Vierde Legerdivisie in Wulpen, één Commonwealth begraafplaats (Coxyde Military Cemetery) en vijf van de negen Belgische begraafplaatsen in de regio.
 
De begeleidende brochures hebben een nieuw uitzicht. De illustraties zijn een combinatie van archiefbeelden met hedendaagse beelden van beroepsfotograaf Bart Heirweg. Ze geven de brochures een eigentijdse toets. Elke editie is voorzien van een handige uitklapkaart en ‘roadbook’, waarop de verschillende bezienswaardigheden zijn aangeduid.
 
Eerder al openden de ‘Ypres Salient’, ‘IJzerfront’, ‘Frontleven’ en ‘Pionier’. Na ‘Vrij Vaderland’ volgt de prestentatie van de laatste route: Niemandsland (omgeving Diksmuide en Houthulst) op 26 april 2014. De toeristische WO I-autoroutes worden gerealiseerd met steun van het Departement Internationaal Vlaanderen. Deze routes vervangen de vroegere autoroutes ‘In Flanders Fields’, ‘IJzerfront’ en ‘Bachten de Kupe’.
 
De Vrij Vaderland-brochure (64 blz.) is vanaf nu te koop (€6) bij de diensten voor Toerisme van de Westhoek. Bestellen kan via www.flandersfields.be of http://shop.westtoer.be.

Burgemeester Peter Roose mocht iedereen verwelkomen.



"Beste vrienden
 
Oorlog is een verschrikkelijke iets…  duizenden doden, gewonden, gebouwen die met de grond gelijk gemaakt worden, en dan nog leven met die constante vrees… dat het verschrikkelijke zal gebeuren.

Maar oorlog brengt ook mensen dichter bij mekaar…  mensen zijn solidair in de minder goede momenten, de camaraderie van de soldaten die in erbarmelijke toestanden in de loopgrachten verblijven, het medegevoel met dié mensen, die echtgenoot, kind, of familie hebben moeten afstaan aan de groten oorlog, van de armoede waarin sommigen leven als de kostwinner des huizes, gehandicapt terugkomt van het slagveld. We kunnen er nog uren over babbelen en in gruwelijke cijfers omzetten, we zullen hopelijk nooit weten hoe het écht aanvoelt.  En toch….  willen wij met zijn allen lessen trekken uit het verleden, dan moeten wij een soort voeling krijgen met de zaken die toen gebeurden. 
 
Het moet ook gezegd dat onze regio al deze elementen op een heel andere manier heeft doorgemaakt.  Onze contreien zijn de geschiedenis ingegaan met de naam “Bachten de Kupe”, het enige brokje België dat niet bezet werd door de Duitsers in de eerste wereldoorlog.
 
Want hoe ongeloofwaardig het vandaag ook moge klinken, in deze periode was Veurne het hoofdkwartier van het Belgische leger.  Op 14 oktober 1914 sloeg de legerleiding hier figuurlijk zijn tenten op. In ons éigen stadhuis, hier enkele meters vandaan, werden plannen gesmeed, strategieën bedacht om de opmars van het Duitse leger een halt toe te roepen, tactieken besproken om de vijand te verslaan.  Koning Albert I koos in deze eerste periode het Veurnse stadhuis als hoofdkwartier.  Later werd dit verschoven naar de pastorie van Houtem.  Onze regio werd vier jaar lang het enige brokje Vrij Vaderland.  En het onder water zetten zorgde ervoor, dat enig offensief tegen ons, zo goed als onmogelijke werd.
 
De oorlog liet sporen na bij de gewone mens, maar ook  in ons koningshuis. Door de ongelukkige situatie, kozen  zowel de koning als de koningin ervoor , om naast hun onderdanen te staan in plaats van erboven.  Albert I werd koning soldaat, in plaats van koning ridder.  Hij bleef dicht bij zijn eigen volk, bezocht hen in de loopgraven en maakte van heel dichtbij hun overwinningen maar ook hun ellende mee. Koningin Astrid ging zich inzetten voor de verzorging van de gewonden en het welzijn van de vluchtelingen.  En omdat naar school gaan in de oorlog een heel gevaarlijke aangelegenheid was, gaf de koningin haar steun aan de inplanting van schoolkolonies in Frankrijk.  Ook hier, in Wulveringem, zorgde zij ervoor dat er een school werd geopend. 
 
De koning hield al die tijd het been stijf dat Belgische troepen alléén mochten worden ingezet om hun eigen land terug te winnen van de vijand.  Dus onze mensen gingen geen deel uitmaken van de legers van de geallieerden.  Albert I Von Saksen Coburg probeerde ook, langs zijn familiebanden heen, een diplomatieke oplossing te vinden voor de situatie.  Hij is daar jammer genoeg niet in geslaagd, maar het mag ook gezegd worden dat door zijn zienswijze, België veel minder mensen moest prijsgeven aan de oorlog, dan de geallieerden.  Dit alles zorgde ervoor dat  het koningshuis met een volledig vernieuwd imago uit de oorlog kwam.
 
We keren nog eventjes terug naar de periode 1914-18.  Ook de Veurnse slaper is wakker geschoten in deze oorlogsperiode.  Van een doordeweekse plattelandsgemeente, werd Veurne  plots een ontmoetingsplaats waar de groten van Europa elkaar ontmoeten. 
 
De Veurnaar maakte ook kennis met een minder fraai beeld van de oorlog. Onze troepen verloren veld en trokken zich massaal terug in onze streken. De soldaten die hier aankwamen hadden dagen lang gemarcheerd, waren ziek en uitgeput, en er bleef dikwijls niet veel meer over van hun uniform. En dat waren niet alleen Belgische soldaten: Zouaven, Spahi’s, Senegalezen, Indiërs, Zuid-Afrikanen, … ze kwamen uit de kolonies van onze bondgenoten Frankrijk en Groot-Brittannië en ze hadden aan onze zijde gestreden, in een strijd die eigenlijk de hunne niet was. Maar hoe dan ook: het contact met andere gewoontes en culturen, moet waarschijnlijk voor heel wat mensen hier nogal confronterend geweest zijn en dat heeft zo zijn sporen nagelaten. 
 
Oneindig veel verhalen, de oorlog iedere keer weer door een andere bril bekeken.  En dat is waar het belevingscentrum uiteindelijk om draait.  Onze diensten cultuur en toerisme hebben de honderdste verjaardag van de Eerste wereldoorlog aangegrepen, om bezoekers, onze regio te  laten ontdekken door de ogen van de mensen die hier toen leefden en verbleven.  Vertrekpunt is het belevingscentrum waar je unieke documenten en items terugvindt over deze woelige periode van onze geschiedenis.  Veel elementen die je het misschien niet laten beleven, maar die je in ieder geval moeten in staat stellen om je in de situatie In te leven.  Elementen die je ook goesting doen krijgen om op zoek te gaan in de omgeving naar sporen van de oorlog.  Niet alleen militaire overblijfselen, maar een relieken van het leven zoals het toen was.  Een nieuwe vorm van belevingstoerisme.  Veurne fungeerde in die eerste wereldoorlog als hoofdplaats van België en we willen dit gegeven aangrijpen om onze stad weer zijn plek te geven op de kaart van de herdenkingsevenementen en ik denk dat we daar in geslaagd zijn.  Ik kijk in de richting van de mensen van de vorige legislatuur, in het bijzonder Jef Goens, die mede verantwoordelijk was voor het opstarten van het project en mijn dank gaat ook aan de huidige schepen van cultuur, Nathalie Delva en de schepen van toerisme, Celine Mouton en hun achterban van dienst cultuur en dienst toerisme, de technische ondersteuning en de poetsploeg die vele uurtjes hebben geklopt om alles op tijd, netjes klaar te krijgen. 
 
Laten we nu samen het startschot geven om de Veurnaars en de bezoekers te veroveren en te winnen voor onze oorlogstrekpleisters. 
 
Geen strijd zonder strijdlied.  Ze hebben mij gevraagd of het eerste lied in te leiden, dat gezongen zal worden door het Veurns vocaal ensemble.  Het was  Jan Huyghe, oud-Veurnaar, schrijver en dichter, die op één van zijn verwijlbezoeken aan militaire begraafplaatsen van alle nationaliteiten terecht gekomen op het Soldatenfriedhof in Hooglede. Onder de gevalllenen kwam hij bij Karl NIEMAND!  Een vreemde naam, en toch, wie zijn al die gesneuvelde soldaten.  Voor hun familieleden waren ze iemand om van te houden; hier liggen ze in alle anonimiteit van niemand  Een aanleiding tot een gedicht die op muziek gezet werd door Patrick Cardoen en in een arrangement is van Luc Declerck."

--------------------

Tweede spreker was Jef Verschoore, ondervoorzitter van Westtoer.



Zaterdag 29 maart 2014 – Stad- en Landshuis Veurne
Toespraak: de heer Jef Verschoore, ondervoorzitter Westtoer
 
"Mijnheer de Kabinetchef,
Gedeputeerde(n) en provincieraadsleden,
Burgemeesters, schepenen en gemeenteraadsleden,
Vertegenwoordigers van de pers,
Dames en heren,
 
De laatste jaren stelde Westtoer vast dat de belangstelling voor de klassieke autoroutes aan het afnemen is. Toch is er één uitzondering op deze regel: de toeristische autoroutes met als thema de Eerste Wereldoorlog bleven en blijven het wel goed doen. Vanuit deze vaststelling, heeft Westtoer besloten om 6 nieuwe toeristische autoroutes in de Westhoek te ontwikkelen, elk opgebouwd rond een specifiek thema van de Eerste Wereldoorlog.
 
Vandaag stellen we graag de vijfde nieuwe autoroute in een reeks van zes aan u voor: de Vrij Vaderland-autoroute. Het 91 kilometer lange traject verkent ‘Vrij Vaderland’; het laatste stukje onafhankelijk België dat voor een groot deel letterlijk en figuurlijk achter de IJzer ligt of zoals het kleurrijk in het West-Vlaams klinkt: ‘Bachten de ‘Kupe’. In oktober 1914 speelt de IJzer de hoofdrol bij het stoppen van de Duitse pletwals in het Noorden van de Westhoek. Terwijl de Belgische regering nabij Le Havre zit, blijft Koning Albert I als opperbevelhebber van de Belgische troepen op post. In Vrij Vaderland gonst het van bedrijvigheid. Meer dan 180.000 militairen zitten aan het front of zijn er op rust. Inwoners, vluchtelingen, gewonden, hoge buitenlandse bezoekers,…zoveel volk is er nog nooit bijeen geweest. Brouwerijen, wasserijen, badinrichtingen, opslagplaatsen, keukens, hospitalen, begraafplaatsen … alles vindt er een plaatsje. In Alveringem groeit de Frontbeweging. Hun eerste ‘Open Brief aan de koning’ verschijnt op 11 juli 1917 en vraagt aandacht voor het lot van de Vlaamse soldaat. De streek met Veurne, Houtem, Lo en De Panne is gedurende vier jaar tijdelijk het centrum van het land.
 
Vandaag herinneren monumenten, begraafplaatsen en musea aan die verschrikkelijke oorlogstijd. De route start hier, op de Grote Markt van Veurne, aan het onlangs geopende Belevingscentrum Vrij Vaderland, Leven achter het front. Verder doet de route 13 sites aan, waaronder 5 van de 9 Belgische militaire begraafplaatsen in deze regio. Straks in de trajectverkenning bezoeken we de grootste Belgische Militaire Begraafplaats uit de Eerste Wereldoorlog, die in De Panne ligt, Andere belangrijke sites die aan bod komen zijn: Mout- en Brouw huis De Snoek in Fortem, het gedenkteken voor de Belgische Vierde Legerdivisie in Wulpen, en één Commonwealth begraafplaats, de Coxyde Military Cemetery.
De autoroute eindigt opnieuw hier, op de Grote Markt van Veurne.
 
Dames en heren,
 
De nieuwe autoroutes zijn een uiterst geschikt middel om de vele verhalen over de Eerste Wereldoorlog te leren kennen.
De routes helpt de bezoeker bij het ervaren en het lezen van het landschap. Een landschap dat bepalend was voor de vier-jaar-durende wereldoorlog. Dat landschap dat op vandaag nog de enige tastbare getuige is van de gruwel die onze streken vier jaar lang hebben geteisterd. Het thema “Het landschap als laatste getuige” is ook de rode draad doorheen het In Flanders Fields museum in Ieper. Op die manier kan er vanuit het algemene overzicht van deze geschiedenis op zovele plaatsen concreet ingestapt worden in een verdere uitdieping van het oorlogsgebeuren in al zijn facetten in onze Westhoek.
 
De ontwikkeling van de routes moeten ook gezien worden binnen het kader van een ethisch en meerstemmig herdenkingstoerisme dat Westtoer ism Toerisme Vlaanderen uitwerkte. Het spreiden van het toerisme in ruimte en tijd moet bijdragen tot de sereniteit van het bezoeken van de sites enerzijds. De toeristische autoroutes zijn dan ook een geschikt middel om dit principe van goed gastheerschap te helpen bereiken.
 
Anderzijds versterkt het en diversifieert het, het aanbod en dat is een goede zaak voor het toeristische bedrijf in de hele Westhoek. Ook de autoroutes laten toe om steeds een andere (deel)thema van de Eerste Wereldoorlog te belichten. Ondertussen kunnen we genieten van de autoroute  Frontleven (Poperinge-Heuvelland), de autoroute Yzerfrontroute, de route Pionier (o.a. Zonnebeke – Wervik –Mesen) en de Ypres Salientroute. En in dit  geval nu de vijfde autoroute waar de focus op het verhaal van het Belgische front.  Dit alles knoopt naadloos aan bij het principe van meerstemmigheid, waarbij zo veel mogelijk verschillende verhalen van de Eerste Wereldoorlog aan bod komen.
 
Dames en heren, ik hou eraan een woord van dank uit te spreken aan allen die de realisatie van deze nieuwe autoroute hebben mogelijk gemaakt.
Westtoer ontwikkelde een begeleidend boekje voor in de wagen, maar ook om thuis vooraf of nadien te lezen. De teksten zijn van de hand van Johan Martin, medewerker van Westtoer en volger van de Eerste Wereldoorlog. De foto’s in het boekje leveren een verrassende kijk op het landschap en de getuigen van de Eerste Wereldoorlog en zijn van fotograaf Bart Heirweg. Ook de bewegwijzering is vernieuwd. De zeshoekige vorm blijft behouden, maar de basiskleur is bruin en de ‘poppy’, het logo van ‘100 jaar Groote Oorlog’ is eraan toegevoegd. Westtoer trekt de vernieuwde huisstijl door in het startbord, dat we straks onthullen.

Dank u."



Kabinetschef Mark Andries verving de aangekondigde minister Geert Bourgeois.



Hierbij ook de tekst van zijn toespraak:

"Geachte genodigden,
 
Op 19 augustus 1914 -  15 dagen na de Duitse inval in ons land - maakt Veurne kennis met de oorlog. Op die warme dag bereiken de eerste vluchtelingen Veurne met de trein. Geschokt vertellen ze over hun verwoeste dorpen en steden. De eerste vluchtelingen worden opgevangen in scholen. Op 14 oktober wordt Veurne de feitelijke hoofdstad van het nog vrije België, van het vrije vaderland. Het terugtrekkende leger vestigt zijn hoofdkwartier in het stadhuis. Hier, in de bovenzaal – nu Albertzaal geheten – heeft de koning zijn werkkamer. Dat blijft zo tot 23 januari 1915 wanneer de generale staf een onderkomen vindt in de pastorie van Houtem.

Dames en heren,
 
Het is ook hier, in het stadhuis van Veurne, dat op 25 oktober 1914 koning Albert Karel Cogge ontmoet over de plannen voor de onderwaterzetting van de IJzervlakte. De slag om de IJzer is dan al een week bezig.
 
De overstroming van de vlakte tussen de IJzer en de spoorweglijn Nieuwpoort-Diksmuide stopt de Duitse opmars richting Noord-Franse havensteden Duinkerke en verderop naar Calais en Boulogne op 2 november 1914. De slag om de IJzer is voorbij. De bewegingsoorlog valt stil, de stellingenoorlog is begonnen. Het IJzerfront zal vier jaar lang niet meer veranderen. Een deel van de noordelijke Westhoek ligt vier jaar beschermd achter een gordel van water.
 
Veurne groeit als enige vrije stad in de Belgische sector uit tot een administratief en logistiek knooppunt. Terwijl Nieuwpoort, Diksmuide en Ieper tot puin worden geschoten, blijft Veurne dankzij het statuut van ‘open stad’ grotendeels vrij van systematische beschietingen. In het tentoonstellingscentrum dat minister Bourgeois hier twee weken geleden mocht openen kunt u de rol van Veurne en zijn hoofdrolspelers in de Eerste Wereldoorlog herbeleven.
 
Dames en heren,
 
Dit stukje ‘Vrije Vaderland’, dit stukje ‘koninkrijk in zakformaat’, is bijna 100 jaar geleden overbevolkt met soldaten, vluchtelingen, oorspronkelijke bewoners en geallieerde troepen. Dit onbezette België zorgt ook voor de duizenden gewonden.
 
Het Rode Kruishospitaal L’Océan in De Panne verricht baanbrekend werk. In L’Océan alleen al worden van 1914 tot en met 1918 ongeveer 19.000 gewonden verpleegd. Dit reusachtige hospitaalcomplex (met in 1918 nog 4 nevenhospitalen) is niet alleen een kliniek met 2.000 bedden maar beschikt ook over een werkplaats voor het vervaardigen van chirurgisch materiaal zoals kunstledematen, tandprothesen, chirurgische instrumenten enz.
 
De hele omgeving van Veurne ligt ook bezaaid met Belgische militaire begraafplaatsen. De grootste vindt u in De Panne met 3.739 graven, waarvan 3.366 Belgische. U kunt de begraafplaats bezoeken wanneer we halt houden op de autoroute ‘Vrij Vaderland’ die we straks inrijden.
 
Met het belevings- en tentoonstellingscentrum en als startplaats van ‘Vrij Vaderland’ versterkt Veurne zijn positie als herinneringsoord en belangrijke bestemming van het herdenkingstoerisme. Veurne wordt als het ware een vanzelfsprekende ‘tussenstop’ in en een toeristische poort van de Westhoek. Bij de vele projecten die in het teken staan van de herdenking van de Eerste Wereldoorlog kunnen we er ons over verheugen dat ook aandacht wordt besteed aan het verbreiden van de kennis over de gebeurtenissen achter het front.
 
Bijna vier maanden voor de 100ste verjaardag van het begin van de Eerste Wereldoorlog voelt Veurne - en bij uitbreiding de Westhoek -reeds de stijgende interesse voor de herdenkingsactiviteiten. 2013 was voor Toerisme Veurne een topjaar: de dienst ontving verleden jaar 51.000 toeristen aan haar balie en lokte met een recordaantal van 133 dagarrangementen 4.400 mensen naar Veurne.
 
Westtoer schat het aantal WOI-toeristen voor 2013 in op ongeveer 400.000, een stijging met 12% in vergelijking met 2012 (359.000 WOI-toeristen). De ruim 400.000 bezoekers zorgen voor een totaal van 1,2 miljoen bezoeken in de diverse WOI-sites: tal van toeristen bezoeken immers verscheidene sites tijdens hun verblijf in de Westhoek. Voor dit jaar raamt Westtoer het aantal WOI-toeristen al op 500.000; zowel dag- als verblijfstoeristen.
 
De WOI-sites en musea kennen dus nu al een grote toeloop, ook al bevinden we ons nog maar aan de vooravond van de herdenkingsperiode. Uit de samenwerking tussen Toerisme Vlaanderen en Westtoer om het toeristisch potentieel in de Westhoek op verantwoorde wijze uit te werken, plukken we vandaag weer een vrucht in de vorm van de vijfde van de zes geprogrammeerde autoroutes.
 
Volgende maand openen we de zesde en laatste in ‘Niemandsland’, met Diksmuide als uitvalbasis.
 
Als Vlaams minister bevoegd voor de coördinatie van het herdenkingsproject ‘De Grooten Oorlog’, heeft Geert Bourgeois niet geaarzeld om het autoroutenproject van Westtoer te subsidiëren met 45.500 euro.  
 
De ontwikkeling van zes nieuwe autocircuits in de Westhoek past in de verruiming van het aanbod van marktconforme, toeristisch-recreatieve producten. De autoroutes zijn objectgericht. Dit betekent dat onderweg oorlogsrelicten en belevingspunten als stopplaatsen zullen fungeren om meer informatie te geven over de Eerste Wereldoorlog. Voor de digitale ontsluiting van deze autoroutes gaf de minister Westtoer een tweede subsidie van 92.000 euro. Een sterk thema als de Eerste Wereldoorlog leent zich perfect om de gebruiker onder te dompelen in een beklijvend verhaal. De inzet van nieuwe technologieën biedt heel wat mogelijkheden om de beleving van de gebruiker te verhogen, zowel onderweg als op de sites zelf.
 
Dames en heren,
 
Niet alleen de ‘kleinere’ projecten, zoals deze autoroute, worden een na een zichtbaar. Ook de ‘grotere’, strategische  infrastructuurprojecten zijn op een na alle opgeleverd. In oktober openen we nog het ‘Westfront Nieuwpoort’.
 
Vlaanderen investeert niet alleen in ‘stenen’, in begraafplaatsen, in monumenten, in relicten en landschappen, in musea en belevingscentra, in autoroutes. Vlaanderen investeert ook in verdieping en herdenking. Vlaanderen en in het bijzonder de Westhoek, is zowat 4 maanden voor de honderdste verjaardag van het begin van de Groote Oorlog bijna helemaal klaar om de honderdduizenden bezoekers uit binnen- en buitenland binnenkort in de best mogelijke omstandigheden te verwelkomen.
 
Vlaanderen - en in het bijzonder de Westhoek - is zo goed als klaar om de bezoekers op een gastvrije, serene en kwaliteitsvolle manier te ontvangen zodat zij de herdenking van de Groote Oorlog op een waardige en betekenisvolle manier kunnen beleven.
 
Ik wil eindigen met Westtoer en iedereen die heeft meegewerkt aan deze vijfde autoroute te feliciteren. Ik wens u veel succes bij de afwerking van de laatste WO-I-autoroute."
 
------------------------

Daarna volgden enkele richtlijnen voor het bezoek aan enkele sites.



Maar eerst moest het infobord nog onthuld worden.









En dan de bus op.







De eerste site die bezocht werd was de Belgische militaire begraafplaats in De Panne.



Miguel Bouttry was de gids van dienst.































Daarna trok iedereen naar het gedenkteken voor de militaire slachtoffers van de 4de legerafdeling en baron A.E.M. du Faing d'Aigremont in Wulpen.



















En daarna terug naar Veurne voor de receptie.











PS: Vrij Vaderland heeft de deuren gesloten eind 2023. Pagina aangemaakt door Freddy Penel.