Over de expo
 
Tijdens de Eerste Wereldoorlog sloegen anderhalf miljoen Belgen op de vlucht. Te voet, met de trein, per boot of met paard en kar: ze namen mee wat ze konden dragen. Zonder te weten of, en wanneer ze ooit zouden terugkeren.

Zo’n 600.000 Belgen verbleven jarenlang in het buitenland, vooral in Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Nederland. Duizenden werden onder dwang geëvacueerd door militairen aan beide zijden van het front. De terugkeer na de oorlog verliep moeizaam. Sommigen keerden nooit terug.
In de expo Ontheemd ontdek je meer dan 40 verhalen van Belgische vluchtelingen uit de Eerste Wereldoorlog. Negen hedendaagse illustratoren verbeelden hun getuigenissen, terwijl een audiogids je onderdompelt in deze persoonlijke geschiedenissen. Documenten, foto’s en objecten maken het verleden tastbaar.


 
De expo bezoek je binnen en buiten de Lakenhallen. In het stadscentrum vind je zes grote pijlen die er betekenisvolle plekken en verhalen markeren. 

• Van 4 oktober 2025 tot 14 juni 2026
• Inbegrepen in het toegangsticket van het museum

Met illustraties van: Pieter Van Eenoge, Elise Vandeplancke, Nour Hifaoui Fakhoury, Joana Estrela, Sara Yu Zeebroeck, Oh Mu, Trui Chielens, Zoë Verstraete en Bart Vliegen.

De expo kadert in een langlopend onderzoektraject met (inter)nationale partners.

Citaten

• Emmily Talpe, schepen van musea: “Ontheemd biedt ruimte aan verhalen die te lang onderbelicht zijn gebleven. Als stad en museum vinden we het belangrijk om ook minder bekende hoofdstukken uit onze geschiedenis onder de aandacht te brengen. Deze tentoonstelling raakt me diep.”
• Annick Vandenbilcke, wetenschappelijk medewerker In Flanders Fields Museum: "In deze expo vertelt het In Flanders Fields Museum het verhaal van de Belgische vluchtelingen van de Eerste Wereldoorlog aan de hand van personenverhalen. Deze werden geselecteerd uit de museumcollectie of werden door het publiek met ons gedeeld. We vroegen negen illustratoren om die verborgen verhalen weer zichtbaar te maken."
• Pieter Trogh, wetenschappelijk medewerker In Flanders Fields Museum: “Anderhalf miljoen Belgen ontvluchtten het geweld van de Eerste Wereldoorlog. Dat is een vierde van de toenmalige bevolking. De impact van die ontheemding overstijgt generaties en is tot vandaag voelbaar.” 

Dankzij het publiek
 
Het In Flanders Fields Museum is ervan overtuigd dat bijna elke Belgische familie een vluchtverhaal van de Eerste Wereldoorlog in de familiegeschiedenis heeft. Daarom lanceerde het museum in 2024 een publieke oproep om getuigenissen van de Eerste Wereldoorlog te delen. Wekelijks worden één of meerdere verhalen gedeeld met het museum. Al die bijdragen krijgen een plek op een grote wand in de tentoonstelling. Die groeit mee met de expo: ook verhalen die tijdens de looptijd binnenkomen, worden toegevoegd.

Stephen Lodewyck, directeur In Flanders Fields Museum: “Al sinds het prille begin van het In Flanders Fields Museum delen bezoekers en nabestaanden persoonlijke verhalen met het museum. Door die getuigenissen groeit het collectieve geheugen van de Eerste Wereldoorlog dag na dag. Ook voor de expo Ontheemd was de inbreng van het publiek cruciaal om een breder en dieper inzicht te krijgen op deze onderbelichte periode.”
 
Naast de publieksoproep verzamelt het museum ook getuigenissen via diepte-interviews met mensen die zelf actief op zoek gingen naar sporen in hun familiegeschiedenis. Schrijvers zoals Jeroen Olyslaegers en Anne Provoost deelden eerder al hun ervaringen.

In het voorjaar van 2026 organiseert het museum bovendien een internationale conferentie rond het thema van ontheemding tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Deel jouw verhaal
 
Heb jij nog foto’s, brieven, dagboekfragmenten, objecten of herinneringen van een familielid dat tijdens de oorlog op de vlucht sloeg. Deel ze met het In Flanders Fields Museum.
 
Uitgewerkt aanbod voor scholen
 
Voor scholen is er een uitgewerkt educatief programma. Klassen kunnen kiezen voor een klassiek begeleid bezoek aan de tentoonstelling of een volledig dagprogramma. Dit programma combineert een interactieve rondleiding met de theatervoorstelling Speel niet speelgoed van het jonge theatercollectief Compagnie Gérard. Deze voorstelling, opgevoerd in de Kazematten onder de Ieperse vestingen, geeft een stem aan historische én actuele vluchtverhalen en nodigt leerlingen uit tot reflectie. Na afloop volgt een nagesprek met de acteurs.
 
De expo is inbegrepen in het toegangsticket van het In Flanders Fields Museum, ook voor leerlingen, en biedt een unieke kans om via persoonlijke verhalen, illustraties en authentieke objecten een onderbelicht, maar belangrijk deel van onze geschiedenis te verkennen.
 
Ook volwassen groepen kunnen de tentoonstelling bezoeken met gids.