Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, heeft het oorlogshospitaal, later sanatorium Sint-Idesbald, in Veurne voorlopig beschermd als monument. 

Met de voorlopige bescherming van het sanatorium Sint-Idesbald start minister Geert Bourgeois de beschermingsprocedure op. Het dossier past in de thematische beschermingsagenda van het erfgoed van de Eerste Wereldoorlog.



Foto: Agentschap Onroerend Erfgoed

Het Sint-Idesbaldhospitaal werd tijdens de Eerste Wereldoorlog in Sint-Idesbald bij Koksijde opgericht voor de achtergebleven burgers in de noordelijke Westhoek. In de zomer van 1917, toen de vijandelijke beschietingen boven Sint-Idesbald sterk toenamen, verhuisde het Sint-Idesbaldhospitaal naar het gehucht Doorntje in Houtem. Deze locatie lag zo ver mogelijk van het front verwijderd, maar toch nog net op Vlaams grondgebied. Het hospitaal werd gebouwd met de steun van het Amerikaanse Rode Kruis en getuigt  van de enorme inspanningen die het Amerikaanse Rode Kruis voor onze militairen en burgers leverde.

De bescherming omvat de bakstenen paviljoenen van het oorlogshospitaal, de later aangebouwde lighalle en het lijkenhuisje.

Rondom de gebouwen is een overgangszone afgebakend om de relatie tussen de naar het zuiden georiënteerde lighalle en de Houtgracht te vrijwaren, net als het tracé van de nog steeds bestaande toegangsweg. De overgangszone zorgt ervoor dat het zicht op de paviljoenen en de  relatie tussen de verschillende waardevolle gebouwen bewaard blijft.

Het hospitaal is een zeldzame historische getuige van de zware oorlogsomstandigheden en de beperkte medische voorzieningen waarmee de burgerbevolking geconfronteerd werd. Door de oorlogsomstandigheden waren de reguliere medische voorzieningen voor de burgerbevolking weggevallen, terwijl de bevolking net meer nood had aan medische verzorging. Het oorlogsgeweld, maar ook besmettelijke ziektes zoals tyfus, tuberculose en vanaf 1918 Spaanse griep, maakten veel slachtoffers.

Na de wapenstilstand bleef de site een hospitaal voor de inwoners van de ‘Verwoeste Gewesten’ omdat er nauwelijks andere medische voorzieningen waren.

Uiteindelijk verhuisde het sanatorium van Houtem in 1930 naar het nieuw ingerichte sanatorium in het kasteel De Lovie in Proven (Poperinge). Eén barak en de toegangspoort van de site in Houtem verhuisden mee naar Proven, en werden daar in 2009 als monument beschermd.

Procedure

Na de voorlopige bescherming organiseert het gemeentebestuur een openbaar onderzoek. Op die manier heeft iedereen de kans om opmerkingen op of bezwaren tegen de voorlopige bescherming kenbaar te maken bij de gemeente. Na een periode van negen maanden beslist minister-president Geert Bourgeois over een definitieve bescherming.
 
Meer technische informatie: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302075
 
Procedure: https://www.onroerenderfgoed.be/nl/bescherming/beschermd-onroerend-erfgoed/procedure/