Plaque "Overloop van de Noordvaart of Veurne Ambacht"
Practical info
Location
Sluizencomplex, canal Veurne Ambacht
Nieuwpoort, Nieuwpoort
Ground - aerial
Coordinates
GPS-Reference R5996 - NIEUWPOORT - Sluizencomplex - De ganzenpoot
DMSX N 51°08'05.7'' - E002°45'21.5''
DMX N 51°08.096' - E002°45.359'
D N 51.134927° - E002.755979°
UTM 31U E 482926 N 5664857
GOOGLE EARTH 51 08.096 N, 002 45.359 E
Maps
• Mapquest
Info
Het gebied ten westen van de IJzer vormt een waterrijke laagvlakte. Zonder de duinen en een ingewikkeld stelsel afwateringskanalen, sluizen en verlaten zou dit gebied onder water lopen. Het kernstuk van dit alles ligt bij de ‘Ganzenpoot’, het sluizencomplex te Nieuwpoort.

Op 18 oktober 1914 stonden 75.000 manschappen van het Belgisch leger opgesteld langs een front van 40 km langs de IJzer en het kanaal Ieper-IJzer (tot Steenstrate). De Duitse staf wilde de kanaalhavens Calais, Duinkerke, … veroveren om zo de aanvoer van geallieerde troepen en voorraden vanuit Engeland af te snijden. Een eerste poging om dit te beletten, gebeurde op bevel van generaal Dossin op 20 oktober. Door een inundatie via de verlaten van het ‘springsas’ van de Oude IJzer op 21 oktober liep de polder van Nieuwendamme onder water. Dit gebeurde door de spontane medewerking van de Nieuwpoortse schipper Hendrik Geeraert. Op 22 oktober staken Duitse troepen de IJzer over nabij de bocht van Tervate. Belgische tegenaanvallen slaagden er niet in de Duitsers terug over de gekanaliseerde IJzer te krijgen. Op 25 tot 29 oktober vielen de Duitse aanvallen voorlopig stil. Op 26 oktober trokken de Belgen zich terug op/achter de berm van de spoorlijn van Diksmuide naar Nieuwpoort.

De Veurnse onderzoeksrechter Feys suggereerde kolonel Wielemans, chef bij het hoofdkwartier van het Belgisch leger, een inundatie van het gebied tussen de spoorweg en de IJzer. Feys stelde ook voor om beroep te doen op de technische kennis van Karel Cogge, toezichter van de Veurnse Noordwatering. Cogge verstrekte de militaire overheid de technische bijzonderheden voor het overstromingsplan en legde ter plaatse de modaliteiten vast die men moest volgen. Alle openingen onder spoorwegberm werden gedicht. Men probeerde op 27 oktober via de oude Veurnesluis een eerste keer het terrein tussen de spoorwegberm en de gekanaliseerde IJzer te inunderen. Dit leverde niet voldoende resultaat op. Op 29 oktober om 19.30 uur opende schipper Hendrik Geeraert en enkele manschappen van de genie onder leiding van kapitein Umé het verlaat van de Noordvaart. Tijdens het hoogtij stroomden miljoenen liters zeewater de Noordvaart in. Langzaam liep het terrein onder water. Tegen middernacht werd het verlaat gesloten om te beletten dat het water terug zeewaarts zou stromen bij laagtij.

Deze handelingen zouden gedurende vier jaar geregeld herhaald worden om de inundatie op peil te houden… Het hernieuwde Duitse offensief van 30 oktober werd letterlijk versmoord. Het gebied tussen de spoorwegberm en de IJzer werd een zompig gebied met eilandjes temidden van een blank gebied dat op de meeste plaatsen slechts enkele tientallen cm onder water stond. Na enkele weken van harde gevechten stabiliseerde het front zich hier meer dan op andere plaatsen. Het beperkte de Belgische verliezen door beschietingen maar het tastte de gezondheid aan van de soldaten die hun dagen in deze modderomgeving moesten doorbrengen.
Other items in Nieuwpoort