Op 17 mei 1915 om 9 uur werd op een weide net buiten Oostvleteren de Belgische soldaat Henri Reyns terechtgesteld. Net 100 jaar later werd dit daar door de Vlaamse Volksbeweging herdacht. Het hele gebeuren straalde een vrij anti-Belgische sfeer uit. In de toespraken werd een heus ultimatum aan de Belgische federale regering gesteld. Men eist tegen 11 november 2018 eerherstel van België voor Henri Reyns en 8 andere gefusilleerden "want het geduld van de Vlamingen is niet eindeloos". Henri Reyns werd er tot een  symbool in de grote Vlaamse strijd verklaard, ei zo na een Vlaams symbool. Is dit terecht?

Het is een schandaal dat de Vlaming Reyns veroordeeld werd door een Franstalige rechtbank. Volgens Siegfried Debaeke in zijn boek ‘De dood met de kogel’ werd Reyns toch door de rechter ondervraagd. De taalbarrière kan niet zo groot geweest zijn. De sociale barrière was waarschijnlijk groter. Dezelfde sociale barrière die de ongelukkige Bretonse boerenjongens op de Franse ‘Conseils de guerre spéciaux’ ondervonden of de Engelse arbeidersjongens uit de Midlands op de ‘Field General Courts Martials.’ In de mythevorming rond het ‘lijden van de Vlaamse jongens aan de Ijzer’ is het taalluik altijd overbelicht en het sociale luik onderbelicht. Het is in onze moderne ogen een nog groter schandaal dat de rechtbank niet gepoogd heeft zijn motieven voor de opeenvolgende deserties te achterhalen. Had Reyns een traumatische ervaring opgelopen bij de verdediging van de forten van Luik? Hij werd er in elke geval gewond afgevoerd. Heeft hij bij zijn terugkeer na zijn herstel begin april 1915 iets ergs beleefd in de sector Steenstrate? Deze vragen kwamen niet ter sprake. Maar zou het veel veranderd hebben? In de zeer goed uitgebouwde medische dienst van het Britse leger streden gedurende de hele oorlog psychiaters die shell shock ernstig namen met collega’s die dit fenomeen bagatelliseerden.

De herdenking van Henri Reyns past in de Vlaamse mythevorming van alles wat met de Belgische Eerste Wereldoorlog te maken heeft. Enkel de Vlaamse Volksbeweging herdenkt het trieste lot van deze simpele jongen uit het Waasland. Niets uit de schaarse gekende gegevens over het korte leven van Henri laat vermoeden dat hij een band had met de toenmalige Vlaamse Beweging. Hij is als laatste Belgische soldaat ‘voor het exempel’ gefusilleerd. Het kan de Vlaamse Volksbeweging niet kwalijk genomen worden dat zij deze jongen herdenkt. Het siert haar zelf. Het is veel erger dat geen andere sociale of politieke stroming het nodig vond deze volksjongen te herdenken. De recuperatie van de Belgische geschiedenis tijdens de Eerste Wereldoorlog door de Vlaamse Beweging gaat ook 100 jaar na de feiten nog altijd verder, vooral door de afwezigheid van anderen.

Pagina aangemaakt door Westgids.