Om de activiteiten van dr. Paul Derache en het Belgisch militair hospitaal in Beveren-aan-de-IJzer tijdens de Eerste Wereldoorlog te herdenken, wordt op 24 augustus 2017 aan de “Kruisstraat” een herdenkingsmonument onthuld.

Het monument is een houten schaalmodel van een van de paviljoenen van het hospitaal dat tijdens de Eerste Wereldoorlog aan de “Kruisstraat” in Beveren-aan-de-IJzer  gevestigd was. Het monument is er gekomen op initiatief van Geneesheer Generaal-Majoor Geert Laire, voorzitter van de vzw Medic en commandant van de Medische Component van Defensie. Het is vervaardigd in een penitentiaire instelling in Duitsland.

Tijdens een korte militaire plechtigheid op donderdag 24 augustus 2017 wordt het monument officieel ingehuldigd. Dit gebeurt tijdens de prominentenmars van de Vierdaagse van de IJzer en de plechtigheid zal bijgewoond worden door verschillende familieleden van dr. Paul Derache, de directeur en hoofdgeneesheer van het voormalige hospitaal. 

Bij deze gelegenheid ontplooit de Medische Component van Defensie een hedendaags Forward Surgical Element (FSE). Dit is een mobiele chirurgische operatiepost om in te zetten tijdens militaire acties. Het FSE en de ambulancewagens staan opgesteld in een nabijgelegen weide in de Lindestraat.

Themawandeling

Met de ervaren gids en voormalig verpleegkundige Roseline Debaillie kunnen de bezoekers op donderdag 24 augustus in het spoor treden van dokter Paul Derache en zijn  “modelhospitaal”.  Ook een bezoek aan een hedendaagse mobiele chirurgische operatiepost staat op het programma. De rondleidingen op de site starten om 14 u. en om 15.30 u. aan het gloednieuwe monument. De deelname is gratis.

Het publiek kan vanaf 14 u. ook individueel de mobiele chirurgische operatiepost bezoeken. De Medische Component van Defensie zorgt voor de deskundige uitleg.

De themawandeling maakt deel uit van het herinneringsproject 'Operatie Beveren'. Tot en met 10 september loopt de gelijknamige tentoonstelling in de kerk van Beveren-aan-de-IJzer.

Organisatie: Mens & Vrije Tijd Alveringem i.s.m. de vzw Medic en met de steun van de Federale Staat en de Nationale Loterij.
     
HET MODELHOSPITAAL VAN DR. DERACHE

Op 12 maart 1917 wordt aan de “Kruisstraat” (hoek Lindestraat-IJzerstraat) in Beveren-aan-de-IJzer een gloednieuw hospitaalcomplex geopend. Omdat het Belgische front uitbreidt naar het zuiden, verhuist de chirurgische afdeling van het Belgisch militair hospitaal op het domein Cabour in Adinkerke naar Beveren-aan-de-IJzer. De korte afstand van het front (9 km) maakt een snelle opvang van gewonden mogelijk. De maximale evacuatieduur bedraagt 3 uur. Het hospitaal staat onder leiding van dr. Paul Derache.

Het ziekenhuis telt 500 bedden. Er verblijven gemiddeld 350 patiënten en 150 personeelsleden. Tijdens de Slag om Merkem (16 – 18 april 1918) beleeft het hospitaal zijn meest hectische periode met ruim 500 chirurgische ingrepen. Ook tijdens het eindoffensief (28 september  -11 november 1918) draait het hospitaal op volle toeren.

In totaal worden er 7.956 patiënten verzorgd. Er sterven 623 militairen en 26 burgers. De militaire slachtoffers worden oorspronkelijk begraven op een aparte strook op het kerkhof van Beveren-aan-de-IJzer. Het hospitaal is in 1921 ontmanteld

Paul Derache (1873-1935)



Paul Derache (1873-1935) is een talentrijk chirurg en een efficiënt leider met een grote humane bekommernis. Hij verdient zijn sporen tijdens de Slag aan de IJzer  en als directeur van de militaire hospitalen Fort Louis in Duinkerke en Cabour in Adinkerke. Op zijn voorstel worden in de zomer van 1916 dicht bij het front levensreddende chirurgische voorposten opgericht.

Eind 1916 krijgt dr. Derache de opdracht om een nieuw hospitaal te bouwen in Beveren-aan-de-IJzer. Zijn concept  is heel vooruitstrevend: 2 vleugels met telkens 10 paviljoenen voor 26 patiënten worden in  U-vorm aangelegd rond een technisch centrum met zalen voor operaties, radiografie, tandheelkunde, laboratoria en shockpatiënten. Koning Albert spreekt van een “medisch wonder”.

In 1929 organiseren oud-patiënten van BMH Cabour en Beveren, in aanwezigheid van koningin Elisabeth, een grote dankmanifestatie voor dr. Derache. Hij eindigt zijn briljante carrière als inspecteur-generaal van de gezondheidsdienst van het Belgisch leger.

Mary Borden (1886-1968)



Ook aan de andere kant van het dorp is er tijdens de Eerste Wereldoorlog een veldhospitaal gevestigd. In 1915 richt Mary Borden, een Amerikaanse schrijfster, verpleegster en weldoenster een veldhospitaal op aan de Hoge Seine in Beveren-aan-de-IJzer.

L’Hôpital Chirurgical Mobile N°1 staat onder controle van het Franse leger, maar Mary Borden deelt er de lakens uit. Haar aanpak blijkt succesvol. De sterftecijfers liggen er beduidend lager dan in andere Franse hospitalen. Het ziekenhuis krijgt de koosnaam “Le petit paradis des blessés”.
In het Beverense hospitaal begint Mary Borden te schrijven over de verschrikkingen en het leed van de oorlog, wat resulteert in de oorlogsklassieker The Forbidden Zone. Het inspireert ook Ellen Newbold La Motte, een van de verpleegsters van Mary Borden, tot het schrijven van haar niets ontziende roman Het kielzog van de oorlog. Beide meesterwerken zijn door de Vlaamse auteur Erwin Mortier in het Nederlands vertaald.

EXPO OPERATIE BEVEREN 

Nog tot en met 10 september 2017 loopt in de kerk van Beveren-aan-de-IJzer de tentoonstelling ‘OPERATIE BEVEREN’, De tentoonstelling legt de focus op het reilen en zeilen in de Beverense veldhospitalen en de rol die hun charismatische leiders, Mary Borden en Paul Derache, in de geschiedenis van de oorlogsgeneeskunde hebben gespeeld.

Tegelijk wordt een beeld geschetst van de impact van de Groote Oorlog op het dagelijkse leven in het ooit zo vredige dorp aan de IJzer: met onder andere zijn florerende brouwerij Feys-Callewaert en het druk spoorwegstation en logistiek knooppunt Klein-Leysele.

Ongeveer achthonderd Belgische, Franse, maar ook enkele Britse en Duitse militairen zijn in de hospitalen van Beveren-aan-de-IJzer overleden. Als eerbetoon aan deze slachtoffers is rond de kerk een tijdelijke “dodenakker” ingericht. Elk slachtoffer krijgt zijn houten kruis. Tegelijk staat deze dodenakker symbool voor alle slachtoffers van oorlogsgeweld.

OPERATIE BEVEREN

Kerk Beveren-aan-de-IJzer
9 juni > 10 september, elke dag van 14 tot 18 u.
Info: cultuur@alveringem.be |  058 28 88 81
www.alveringem.be | www.oorlogserfgoedalveringem.be