In augustus 1916 werd aan het Belgische front het Comité voor Heldenhulde opgericht, om op het graf van de Vlaamse gesneuvelden een eenvoudige maar betekenisvolle grafsteen te kunnen plaatsen. De Brugse kunstenaar Joe English tekende een Keltisch geïnspireerd kruis met de beginletters AVV-VVK, volgens de leuze van de katholieke Vlaamse studenten, en de opwiekende blauwvoet als symbool van de Vlaamse studentenbeweging. Ongeveer 800 dergelijke grafstenen werden opgericht.
In 1923 besloot de regering op alle Belgische graven een officiële steen te zetten. Het comité der Jaarlijkse Bedevaart naar de Graven van de IJzer vatte het plan op bij de IJzer een terrein aan te kopen waarop een reusachtig kruis zou komen met daarrond de heldenhuldezerkjes. In 1924 kocht het comité een stuk grond waar in 1914-1918 een Belgische stelling lag tegenover de beruchte Duitse post in de minoterie (bloemmolen). Vanaf dat jaar zou daar de jaarlijkse bedevaart plaatshebben.
Op 26 mei 1925 werden door de Dienst der Militaire Grafstenen meer dan 500 heldenzerkjes verbrijzeld om er grintwegen mee te funderen. Nu besloot het comité een hoog IJzerkruis op te richten om daarin de overgebleven zerkjes in te metselen. Die toren zou een huldemonument zijn voor de Vlaamse frontsoldaat en een eerherstel voor de Vlaamse gesneuvelden. In 1928 begon de bouw van de toren. Hij werd op 24 augustus 1930 ingewijd bij de incidentrijke elfde IJzerbedevaart. De volgende jaren werden de vier beelden van Karel Aubroeck onthuld. Als vredesmonument werd op de IJzertoren in vier talen de tekst “Nooit meer oorlog” aangebracht.
Ondertussen kregen negen IJzersymbolen een graf in de crypte : Edward en Frans Van Raemdonck, Firmin Deprez, Frans Kusters, Joe English, Frans Van Der Linden, Bert Willems, Renaat De Rudder en Juul De Winde. Ook het stoffelijk overschot van de Waalse korporaal Amé Fiévez zou zich hier bevinden. A. Fiévez kreeg ook een grafzerk op de militaire begraafplaats van Westvleteren.
In de crypte hangt het doorschoten kruis van Nieuwpoort en staat de steen van Merkem met de tekst “Hier ons bloed wanneer ons recht”.
Na de Tweede Wereldoorlog, in de sfeer van de anti-Vlaamse repressie, werd de IJzertoren in 1945 beschadigd en in de nacht van 15 op 16 maart door ‘onbekenden’ vakkundig gedynamiteerd. Op de crypte van de verwoeste toren verrees in 1948 een bescheiden huldekruis met de beginletters AVV-VVK en de blauwvoet. In 1950 bouwde men met de brokstukken de Paxpoort. Aan de hoeken ervan staan de herstelde beelden van Edward en Frans Van Raemdonck, Renaat De Rudder, Joe English en Frans Van Der Linden met Lode De Boninge.
Vanaf 1952 verrees honderd meter verder de nieuwe IJzertoren, nu 85 meter hoog in plaats van vijftig. De crypte werd in 1958 ingewijd, de toren in 1965.